Benekli Dünyam: Çocuklar için Deneyler- Bölüm 1

Selamün Aleyküm ve Rahmetullahi ve Berekatühü...

Bu mübarek cuma gününün hepimize iyilikler, güzellikler getirmesi ümidiyle başlıyorum bu günkü yazıma..

Cuma günü müminler için arefe günlerinden bile daha kıymetlidir. Bu günün müminlerin hayatında çok özel bir yeri vardır. Bu özel ve güzel günde karşılıklı dualaşmak ümidiyle inşallah.. Allah' tan herkesin gönlünde yatan güzelliklere kavuşmasını, kalplerimize iyilik ve yardımlaşma tohumları saçılmasını, tüm Müslümanların üzerine huzur, sekine ve güven inmesini dilerim.

Allah herkesin işini kolaylaştırsın, zorluklardan başarılara ulaştırsın, rızık ve rahmet pınarlarını üzerimize yağdırsın inşallah.. Kardeşin kardeşe ettiği dua kabul olur, sadece kendimiz için değil, herkes için iyilik ve güzellikler isteyelim inşallah...

Eğer kalplerimizde kin, haset, kıskançlık, kibir gibi kötü duygular varsa, bu mübarek günde Allah onların yerine, iyilik, sevgi, gıpta, mütevazilik, cömertlik gibi duyguları koyuversin inşallah...

Bu kısa iç dökmeden sonra benim çocukların en sevdiği, benimse en vasat olduğum (vasat değil de ihmal ettiğim daha doğru olacak sanırım) konulardan birine değinmek istiyorum.

Çocuklar İçin Deneyler

Okul öncesi-İlköğretim dönemi deneyler... Benim oğlanlarım boyama vb. sevmezler. Toplasan 1 boyama kitabı boyamamışlardır. Ama deney dedin mi gözleri faltaşı gibi açılır, yanına koşar, pür dikkat olurlar.. Bir başladın mı deneye, bir bakarsın öbür gün evde ne sirke kalmış, ne baharat :)) Bu baharatı da kendiler buldular. Suya karıştırıp koku çıkarıyorlarmış :)) Madem bu kadar ilgileri varken geliştirmek lazım değil mi?? Çocuklar büyüdükçe Montessori den Reggio emilia' ya kayıyor gibiyim:))

Aslında eşim kimyacı, deneyleri O' nun yaptırması lazım ama :))

Bugün nette biraz araştırma yaptım. Bu akşam ve hafta sonu için bir deney planı hazırladım. Sizlerin de istifadesine sunuyorum.

Çocuklar İçin Deneyler

Aşağıdaki deneyleri www.onceokuloncesi.com sitesinden seçtim. Deneyleri yapınca fotoğraflayabilirsem onları da yayınlarım inşallah. Çünkü bu konuda çok tembelim, önceki deneylerimizi resimlememe rağmen bloğa koyamadım :(((

Deneyin adı:Yüzen yumurta deneyi

Deneyin amacı:Tuzlu suyun yoğunluğu

Deneyde kullanılan araç gereçler:Büyük bir cam bardak,su tükenmez kalem,taze yumurta,tuz,tatlı kaşığı.

Deneyin uygulandığı yaş gurubu:5-6

Deneyin yapılışı:Su dolu bir kabın içine yumurtayı yavaşça bırakın yumurta dibe çökecektir;çünkü yumurta daha yoğundur.Daha sonra suya on tatlı kaşığı tuz konur ve yumurta tekrar suya bırakılır.Bu sefer yumurtanın yüzdüğünü göreceksiniz.

Deneyin sonucu:Tuzlu suyun yoğunluğu çoktur.

Çocuklar İçin Deneyler

DENEY:

Deneyin adı:Buharlaşma deneyi

Deneyin amacı:Buharlaşmanın nasıl gerçekleştiği

Deneyde kullanılan araç gereçler:Su kabı

Deneyin uygulandığı yaş gurubu:5-6

Deneyin yapılışı: İçinde su dolu kabı güneşe bırakınız .Birkaç saat sonra suyun ne olduğu çocuklarla incelenir.

Deneyin sonucu:Su,güneş tarafından ısıtılır.Isınan su buharlaşır ve havaya karışır.

DENEY:

Deneyin adı:Toprakta hava deneyi

Deneyin amacı:Topraktaki hava var mı?

Deneyde kullanılan araç gereçler:Kavanoz,toprak

Deneyin uygulandığı yaş gurubu:5-6

Deneyin yapılışı:Bir kavanoza yarısına kadar toprak koyulur.Toprağın üzerine de su koyulur.

Deneyin sonucu:Toprak yüzeyinde küçük hava kabarcıklarının oluştuğunu ve bunlardan bir kısmının su içinde yükseldiği görülür.

DENEY:

Deneyin adı:Mum deneyi

Deneyin amacı:Havadaki oksijen yanmayı sağlar mı?

Deneyde kullanılan araç gereçler:Mum ,cam bardak

Deneyin uygulandığı yaş gurubu:5-6

Deneyin yapılışı:Bir mumu alıp yakarız ve üzerini bardakla kapatırız.Mum bir süre sonra söner.

Deneyin sonucu:Havasız yerde yanma olmaz.Oksijen yanmayı sağlar.

DENEY: (Bunu Muhammed Yusuf okulda öğrenmişti. Bir süre evde de yapmıştık)

Deneyin adı:Havadaki basınç deneyi

Deneyin amacı:Havada basınç var mı?

Deneyde kullanılan araç gereçler:Bir bardak ve kağıt

Deneyin uygulandığı yaş gurubu:5-6

Deneyin yapılışı:Bardağı tamamen su ile doldururuz.Daha sonra ağzını bir kağıtla kapatarak ters çeviririz.

Deneyin sonucu:Bardaktaki su dökülmez ;çünkü havadaki basınç belli bir kuvvette alttan basınç yapar.

DENEY:

Deneyin adı:Havanın varlığı deneyi

Deneyin amacı:Hava var mı?

Deneyde kullanılan araç gereçler:Bir adet bardak ve kağıt.

Deneyin uygulandığı yaş gurubu:5-6

Deneyin yapılışı:Elimize boş bir bardak alalım.Kağıdı iyice buruşturarak bardağın içine sıkıştıralım.İçi su dolu bir kaba bardağın ağzı aşağı gelecek şekilde daldıralım.Biraz bekledikten sonra aynı şekilde bardağı çıkaralım.

Deneyin sonucu:Su ile kağıt arasında kalan hava suyun kağıda ulaşıp ıslatmasını engelledi.

DENEY: (Bunu da daha önce kütüphaneden aldığımız bir deney kitabından bakarak yapmıştık)

Deneyin adı:Yağmurun yağması deneyi

Deneyin amacı:Yağmur nasıl oluşur?

Deneyde kullanılan araç gereçler:Su,çaydanlık

Deneyin uygulandığı yaş gurubu:5-6

Deneyin yapılışı:İçine bir miktar su konulan çaydanlık ocağa konur.Kaynadıktan sonra ,çaydanlığın ağzından buhar çıkmaya başlar.B u sırada kapağı hafifçe havaya kaldırılır ve buharın kapağa çarpması sağlanır.

Deneyin sonucu:Kapağa çarpan su taneciklerine dönüşür ve tekrar çaydanlığa dökülür.

DENEY:

Deneyin adı:Elektriklenme deneyi

Deneyin amacı:Elektriklenme nasıl oluşur?

Deneyde kullanılan araç gereçler:Plastik çubuk,yünlü kumaş,kağıt parçaları.

Deneyin uygulandığı yaş gurubu:5-6

Deneyin yapılışı:Kağıt parçalarını masanın üzerine dökeriz.Daha sonra plastik çubuğu kağıtlara dokundururuz.Birde plastik çubuğu yünlü kumaşa sürtüp ardından kağıtlara dokundururuz.Ve çocukların farkı anlamalarını sağlarız.

Deneyin sonucu:Elektrikle yüklenen kağıt parçalarını çektiği görülür.

Bu deneyi ara sıra yapıyoruz ama ispirto ocağında değil. Balonların içine su doldurup buzluğa koyuyoruz. Donunca balonu kesip çıkarıyoruz. Bu parçasını bir kapta bekletip erimesini gözlemliyoruz. Ama tekrar dondurmak aklımıza gelmemişti. Bir de tekrar dondurmayı deneyelim inşallah..

DENEY:

Deneyin adı:Erime-donma deneyi

Deneyin amacı:Erime ve donma nasıl meydana gelir?

Deneyde kullanılan araç gereçler:İspirto ocağı,buz ve kap

Deneyin uygulandığı yaş gurubu:5-6

Deneyin yapılışı:Buzlar kaba konularak ispirto ocağında ısıtılır.Daha sonra eriyen su tekrar bir kaba konulup buzluğa yerleştirilir ve donması sağlanır.

Deneyin sonucu:Erime ve donma suyun ha değişimidir.

Bu deneyi akşam odayı karartıp, tarağı kazağa sürterek yapmayı planlıyorum inşallah.

DENEY:

Deneyin adı:Elektrik boşalması

Deneyin amacı:Elektrik boşalması nasıl gerçekleşir?

Deneyde kullanılan araç gereçler:Yünlü kazak,tarak

Deneyin uygulandığı yaş gurubu:5-6

Deneyin yapılışı:Bulunduğumuz ortamı karatalım.Daha sonra Bir arkadaşımızın yünlü kazağını çıkarmasını gözleyiniz.Aynı şekilde bir arkadaşımızın saçını taramasını gözlemleyiniz.

Deneyin sonucu:Her iki durumda da kıvılcım görülür ve çıtırtı sesi duyulur.

DENEY:

Deneyin adı:Deprem deneyi

Deneyin amacı:Deprem nasıl meydana gelir?

Deneyde kullanılan araç gereçler:Kibrit kutuları,karton

Deneyin uygulandığı yaş gurubu:5-6

Deneyin yapılışı:Kartonun üzerine kibrit kutuları dizilir ve aniden karton alttan çekilir.

Deneyin sonucu:Kibrit kutularının devrildiği görülür.

Evde orta boy bir dünya küremiz var. Onunla yapabiliriz diye düşündüm.

DENEY:

Deneyin adı:Gece-gündüz deneyi

Deneyin amacı:Gece-gündüz nasıl oluşur?

Deneyde kullanılan araç gereçler:El feneri,dünya maketi

Deneyin uygulandığı yaş gurubu:5-6

Deneyin yapılışı:Feneri yakarak bir noktaya işaret koyun ve dünyayı aydınlatın.Bir tarafından da dünyayı döndürün.Olayın çocuklar tarafından gözlenmesini sağlayın.

Deneyin sonucu:Böylece işaretli bölgenin bir aydınlık bir karanlık olması sağlanır.

Küresi olmayanlar için şu şekilde yapılabilir:

Dünyanın hareketleri olmasa ne olurdu?

Dünyamız kendi ve güneşin etrafında dönmeseydi ne olurdu.

Malzemeler : Büyük bir servis tabağı , Mavi fonkartonu,Mum.pastel boya

Hazırlık: Tabağın yardımı ile fon kartonundan bir daire keselim, Bu daire üzerine denizler ve karalar çizerek bir dünya yapalım .Mumu iyice sabitleyerek masanın ortasında yakalım. Mum güneş olsun Kazırladığımız dunyayı mumun üzerinde hareket ettirelim ,Şimdide tek bir noktasını ısıtarak değişimi gözleyelim

Sonuç işte dünyamız hareket etmeseydi güneş ışınları değdiği noktayı yakacak üzerinde yaşanmaz kılacaktı. Hiç güneş olmasaydı buseferde soğuyup donacak gene yaşanamaz olacaktı ..

Bu deney çok popüler. Yanardağ yaparken turuncu gıda boyası da katılınca, yanardağ püskürünce turuncu lavlar çıkıyor.

DENEY:

Deneyin adı:Yanardağ deneyi

Deneyin amacı:Yanardağ nasıl oluşur?

Deneyde kullanılan araç gereçler:Soda,bulaşık deterjanı,üç yemek kaşığı dolusu sirke,pamuk,kap,ince taneli toprak.

Deneyin uygulandığı yaş gurubu:5-6

Deneyin yapılışı:Kaba bir çay kaşığı kadar soda koyun. Kabın 1/3’ni sıcak suyla doldurun ve karışımı iyice çalkalayın.Kum yada toprakla bir yanardağ oluşturun.Toprağın iç kısmına kabı yerleştirin ve içine sirkeyi dökün.

Deneyin sonucu:Oluşan karışım yanardağ gibi püskürür.

Bu da deney mi! Eskiden herkes yapardı bunu :)) Boş meyve suyu kutusu ile de yapılabilir:)

DENEY:

Deneyin adı:Gök gürültüsü deneyi

Deneyin amacı:Gök gürültüsünün oluşumunu görmek

Deneyde kullanılan araç gereçler:Kese kağıdı

Deneyin uygulandığı yaş gurubu:5-6

Deneyin yapılışı:Kese kağıdı iyice şişirilir ,ağzı sıkıca tutulur.Daha sonra kese kağıdına hızla vurulur.

Deneyin sonucu:Kese kağıdı gürültü ile patlayacaktır.

DENEY:

Deneyin adı:Şimşek deneyi

Deneyin amacı:Şimşek nasıl oluşur.

Deneyde kullanılan araç gereçler:İki adet balon

Deneyin uygulandığı yaş gurubu:5-6

Deneyin yapılışı:İki balonda ilk önce şişirilir.karanlık bir odada ayrı ayrı balonlar halıya sürtülür ve daha sonra iki balon da birbirine yaklaştırılır.

Deneyin sonucu:Bulut kümelerinin aralarındaki sürtüşmeden doğan elektrik akımı şimşek olarak ortaya çıkar.

Bunu yapmıştık. Çok güzel olmuştu. Tekrar yapalım ve resimleyelim inşallah:)

DENEY:

Deneyin adı:Fasulye çimlenmesi deneyi

Deneyin amacı:Çimlenme nasıl meydana gelir?

Deneyde kullanılan araç gereçler:Kap,pamuk,fasulye,su

Deneyin uygulandığı yaş gurubu:5-6

Deneyin yapılışı:Bir kaba pamuk tabakası yerleştirilir.üzerine fasulyeler konulur.Daha sonra ince bir tabaka pamuk yerleştirilir. Ve sulanır.

Deneyin sonucu:İki hafta sonra çimlendiğini göreceksiniz.

DENEY:

Deneyin adı:Erozyon deneyi

Deneyin amacı:Erozyon nasıl gerçekleşir?

Deneyde kullanılan araç gereçler:Toprak,saç kurutma makinesi

Deneyin uygulandığı yaş gurubu:5-6

Deneyin yapılışı:Toprağı tepe şeklinde yığın.Saç kurutma makinesiyle rüzgar etkisi yapın ve gözleyin.

Deneyin sonucu:Rüzgar etkisiyle toprak kayması olacaktır.

DENEY:

Deneyin adı:Balıkların yüzmesi deneyi

Deneyin amacı:Balıklar nasıl yüzer?

Deneyde kullanılan araç gereçler:Naylon torba,su,leğen

Deneyin uygulandığı yaş gurubu:5-6

Deneyin yapılışı:Birinci naylon torbaya bir bardak su koyulur ve hava kalmadan sıkıca bağlanır.İkinci torbada aynı şekilde yapılır ama ona hava üflenir.Ve su dolu leğene bırakılır.Hava olan torba yüzer.

Deneyin sonucu:Balıkların yüzme keselerinin içinde hava vardır.Böylece kolay yüzerler.

Bu deneyde başka malzeler de kullanılabilir. Mesela Lavanta:)) İbrahim Saraçoğlu' nun bir programında çocuklarınızın ve kendi yastığınızın altına bir kese içinde lavanta koyarsanız çok sakin ve rahatlamış olarak kalkarsınız diyordu. Lavantanın sakinleştirici ve rahatlatıcı bir özelliği varmış.

DENEY:

Deneyin adı:Koku alma deneyi

Deneyin amacı:Kokuları koklayarak tanıma ve tanımlayabilmelerini sağlamak,iyi ve kötü kokuları ayırt etmelerini sağlama.

Deneyde kullanılan araç gereçler:Kolonya,soğan

Deneyin uygulandığı yaş gurubu:5-6

Deneyin yapılışı:İlk önce kolonya koklatılır ardından soğan ;ama bu işlemler yapılırken gözler bağlanır.

Deneyin sonucu:Koklatılanların adı ve iyi mi kötü mü kokular olduğu sorulur.

Bu deneyi şöyle yapmıştık. Sürpriz yumurta kutularına pirinç, nohut, mercimek koydum. Aynı malzemeden aynı miktarda iki kutu hazırladım. Mesela 2 kutu pirinç gibi. Sonra kutuları karıştırıp seslere göre eşleştirdik.

DENEY:

Deneyin adı:İşitme deneyi

Deneyin amacı:İşitmenin gerçekleşmesi ve neye ait olduğunun tanımlatılmasını sağlamak.

Deneyde kullanılan araç gereçler:Farklı ses araçları

Deneyin uygulandığı yaş gurubu:5-6

Deneyin yapılışı:Çeşitli sesler çıkartılır.

Deneyin sonucu:Çıkan sesin neye ait olduğunu bulması sağlanır.

Bu deneyi de daha önceden şöyle yapardık. Evden bir sürü farklı materyal bulup, bir poşete koyup, seçerler ve ne olduğunu bilmeye çalışırlardı. Ama bence bu deneylerin yaş grupları daha erken olabilir.

DENEY:

Deneyin adı:Dokunma deneyi

Deneyin amacı:Sert ve yumuşak maddeleri tanımlayabilme.

Deneyde kullanılan araç gereçler:Pamuk,taş

Deneyin uygulandığı yaş gurubu:5-6

Deneyin yapılışı:Çocuğun gözleri bağlanır ve pamuğa ve taşa dokunması sağlanır.

Deneyin sonucu:Yumuşak olanın pamuk sert olanın taş olduğu sonucuna varılır.

DENEY:

Deneyin adı:Tat alma deneyi

Deneyin amacı:Yiyecekleri yalnız tadarak tanıma ,ekşi-tuzlu-tatlı-acı kavramlarını ayırt etmelerini sağlama.

Deneyde kullanılan araç gereçler:Tuz,şeker,limon,biber

Deneyin uygulandığı yaş gurubu:5-6

Deneyin yapılışı:Çocuğun gözleri bağlanır ve tek tek tattırılır.

Deneyin sonucu:Yiyecekleri ayırt etmeleri sağlanır.

DENEY:

Deneyin adı:İskelet deneyi

Deneyin amacı:İskeletin görevinedir?

Deneyde kullanılan araç gereçler:Makas,silgi,kağıt,yumuşak tel.

Deneyin uygulandığı yaş gurubu:5-6

Deneyin yapılışı:Kağıt insan şeklinde kesilir.Ayakta tutulmaya çalışılır.Durmadığı görülür.Daha sonra kağıda iskelet gibi yumuşak telle şekil verilir.

Deneyin sonucu:İskeletin insan vücudunu ayakta tutuğu kanısına varılır.

Ben hazırcı olduğumdan daha önce çim adam satın almıştım. Bayılmışlardı. İlk zaman çok iyi suladılar ama sonradan bıraktılar. Şimdi genelde ben suluyorum :)

Fakat böyle yapmak daha güzel. İnşallah hafta sonu imkan bulursak yapabiliriz bunu da. Daha meraklı minikte gördüğümüz soğanlı bitkilerden ekeceğiz/dikeceğiz.

DENEY:

Deneyin adı:Çim adam deneyi

Deneyin amacı:Çim olayının gözlenmesi.

Deneyde kullanılan araç gereçler:Bayan çorabı,talaş,çim tohumu.

Deneyin uygulandığı yaş gurubu:5-6

Deneyin yapılışı:Bayan çorabına ilk önce çim tohumu konur.daha sonra talaşla kapatılır ve dikilir.Yüzey kısmına insan şekli verilir(düğmelerle).

Deneyin sonucu:İki hafta içinde çim adamın kafasında çimler çıkar.

Çocuklar için Deneyler

Aşağıdaki deneyleri de Çocuk Şarkıları sitesinden seçtim:

SİRKE ve YUMURTA DENEYİ

Gıda asitlerinin dişlere verdiği zararı gözlemlemek için bir deney yapalım.

Gerekli malzemeler:

2 adet kapaklı kavanoz, yumurta kabukları, elma sirkesi, su.

Çocuklara dişlerimizin kalsiyumdan oluştuğunu, Yumurta kabuğunun da dişlerimiz gibi kalsiyum içerdiğini anlatın. Kavanozlara yumurta kabuklarını koyun üzerlerine birine su ötekine sirke ekleyip kapatın kapaklarına da yazın tarih atın.. Yediğimiz besinlerinde asit içerdiğini bu asitlerin dişlerimize ne yapacağını fırçalamasak ne yapacağını anlatın.

Kavanozları gözlemleyin sirke kavanozunda kabartılar çıkmaya başladıysa bu asitlerin saldırıya geçtiğini gösterir. 2-3 gün sonra sirke içindeki yumurta kabuklarının eridiğini gözlemleyeceksiniz.

ROKET BALON

Neler Gerekli? :2-3 metre iplik, balon, mandal, bant.

İpliği pipetin içinden geçirelim

Balonu şişirip hafifçe bükerek ağzını mandallayalım.

İplik geçirilmiş pipeti balonun üzerine boylamasına bantlayalım.

Mandal çıkarıldığında balon ne tarafa doğru hareket eder?

İpliğin iki ucundan gergince tutup balonun ağzındaki mandalı çıkaralım ve balonun hareketini gözlemleyelim.

Sonuç: Balonun ağzı açılınca bu bölgede oluşan havanın basıncı daha fazla olduğu için balon arkaya doğru hareket eder.

Su Neden Dökülmüyor?

Neler Gerekli?: Pipet, su.

Pipeti su ile Dolduralım ve parmağımızı kapatarak ters çevirelim

Suyun akıp akmadığını gözlemleyelim.

Ara sıra parmağımızı pipetin üzerinden kaldıralım ve yeniden gözlemleyip iki durumu karşılaştıralım.

Sonuç: Parmağımızı pipetin ucundan kaldırdığımızda hava pipetin içine girerek suyu dışarıya doğru iter, parmağımızı pipetin üzerine koyduğumuzda ise pipete hava girmediği için su da dışarı çıkmaz.

Aşağıdaki deneyleri de Ev Yapımı Bilim sitesinden seçtim: