Puzzle' lar (yapbozlar)

Puzzle; basit olarak parçalardan bir bütün oluşturmaktır. Görünürde bir oyun gibi görünse de aslında Puzzle bir öğrenme ve öğretme yöntemidir. Problem çözme yöntemlerinin geliştirilmesi üzerine odaklanmıştır. Kısaca puzzle problem çözme becerisini güçlendiren bir yöntem olarak tanımlanabilir. 

İlk matematiksel puzzle Sümer yazıtlarında M.Ö. 2500 tarihinde kullanılmıştır. İngiliz bilim insanı Alcin tarafından 732 yılında gençlerin problem çözümünde bilmeleri gerekenlerle ilgili 50 puzzle içeren bir eser ve Peter Winkler tarafından ise “Matematik Puzzle” adlı eserler yazılmıştır. Daha pek çok matematikçi eserlerinde matematik öğrenimi ve problem çözme becerilerini geliştirmek için puzzle’ı kullanmayı önermektedirler. 

Puzzle’ın Yararları 

Bu yararlı uğraşın çocuklar üzerindeki olumlu etkilerini şöyle sıralayabiliriz: 

1-Parça bütün ilişkisini kavrama, 

2-Etkili düşünebilme, 

3-Parçaları bulmaya çalışırken dikkatini toplama, odaklanma,dikkati artırarak çoktan seçebilme 

4-Parçaları bulabilmek için Konsantre olmak gerektiğinden konsantrasyon artışı, 

5-Ezbercilikten kurtulma, 

6-Doğruyu düşünme ve görebilme, düşünme becerilerinin gelişimi 

7-Doğru karar verme, 

8-Gruplama yetisini artırma 

9-Beyin fonksiyonlarını geliştirerek yaşam başarısını artırma, 

10- Başarma ve öz güven duygusunu artırmaya yardımcı olur.

Puzzle yapmaya çok erken yaşlarda başlanabilir. Erken yaşlar için ahşap ve çocuk tarafından yutulamayacak büyüklükte parçalı puzzler kullanılmalıdır. 1,5-2 yaşında çok basit, çocuğun oyalanması için eline az parçalı puzzler (2,3 vb) verilmelidir. 

İlerleyen dönemlerde daha çok parçalı puzzle'lara geçilir. Dönem dönem parça sayısı artırılır. Puzzle seçerken de eğitici olmasına ve çocuğun yapabileceği ve ilgisini çeken resimlerin olmasına dikkat edilmelidir. Kolaydan başlanmalı ve çocuğun özgüveni arttıkça kolaydan zora doğru gidilmelidir. 

Harfler ve sayılar öğrenilirken de harf ve sayı puzzle' larından faydalanılabilir. 

Ayrıca Tv izlemek yerine ailece puzzle yapmak hem çocuklarla kaliteli vakit geçirmeyi sağlar, hem de aileye aidiyet duyulması için bir araçtır. Düşünsenize büyüdüğünde arkadaşlarına hatta çocuklarına, ben küçükken babamla/annemle puzzle yapardık.. Ne kadar da eğlenirdik dediklerini... 

Ravensburgerin Puzzle' ları çok güzel ve karton kalitesi oldukça iyi. Bizim en sevdiğimiz puzzle' lardan biri bu: 

Aklıma gelmişken doğum günlerinde çocuklarınızın portrelerinden puzzle yaptırıp hediye edebilirsiniz. Yada fotoğraflarını diktörgen şeklinde kesip puzzle olarak kullanabilirsiniz.

Hatta evde kendiniz bile puzzle yapabilirsiniz. Beğendiğiniz resimleri renkli çıktı alıp, kartona yapıştırıp, düz çizgi şeklinde kesebilirsiniz.. Yeterki isteyelim...

Yada arkadaşlarımızla hepimiz değişik birer puzzle alıp, dönüşümlü kullanarak daha çok puzzle yapılmasını sağlayabiliriz....

Bu da bu akşamki puzzle' ımız:

Tamamını kendi başına yapamıyorlar, beraber yapıyoruz ama olsun..

Önemli olan birlikte güzel zaman geçirmek..

Siz de çocuklarınızla beraber yap-boz yaparak hani "kaliteli zaman" deniyor ya işte ondan geçirebilirsiniz:)))

Yazıyı, Anadolu Sağlık Merkezi Psikiyatri Uzmanı Dr. Zafer Atasoy'un puzzle' lar konusundaki oldukça faydalı şu yazısı ile noktalamak istiyorum: 

"Puzzle'ların çocuk gelişimi üzerindeki yararları nelerdir? Zeka gelişimi üzerinde ne gibi yararları vardır? Puzzle parçaları bir araya getirip bir bütünü oluşturmak, tekrar bozarak yeniden bir araya getirmek üzere kurgulanmış ve Türkçemizde çok güzel ifade edilen biçimiyle yap-boz uğraşısıdır. Yapılma aşamasında karmaşık ve anlamsız duran parçaların düzgün bir biçimde bir araya getirilmesi zihinsel bir çaba gerektirir. Bu özelliği ile düşünmeyi ve çözümü bulama çabasına girmeyi uyandırır. Çözümü bulmak için ortaya konan zihinsel etkinlik zihin gelişimine katkıda bulunacaktır. Bir araya getirilerek oluşturulacak bütünün sunduğu bir iş yapabilme ve bunu önce kendine daha sonra çevreye gösterebilme öz güven duygusunu destekleyecektir. Yap-boz’un renkleri, ortaya çıkan resim bilgi dağarcığına eklenecektir. Tek başına zekaya katkısından söz etmek yerine daha geniş bir anlamda çocuğun gelişimine katkıda bulunacağını ileri sürmek gerekir. 

Puzzle'lar için en uygun başlama yaş aralığı nedir? 

Yap-boz uğraşısı keyif verici olduktan sonra çok küçük yaşlarda da gündeme getirilebilinir. Örneğin 2-3 yaş grubunda ki çocuklarında yapabilecekleri ve tam ismine yaraşan bir biçimde yapıp bozabilecekleri, erişkinlerle paylaşıp hoş zaman geçirebilecekleri bir uğraşı ve oyun alanı olabilir. Kanımca anahtar kelime keyif alma olmalıdır. 

“Yap-boz olmazsa olmaz bir uğraş, oyun olarak görülmemelidir.” Sizce her çocuk puzzle'larla ilgilenmeli mi? Puzzle'larla ilgilenmeyen bir çocuğun anne-babası "Neden benim çocuğum bu tür bir zeka geliştirici oyuncak ile ilgilenmiyor" diye hayıflanmalı mı? Yoksa bu hayfılanma gereksiz midir? Çocuğa puzzle'ı sevdirmek için nelere dikkat edilmelidir?

 Çocuklarımız aynı kalıptan çıkma, aynı özellikleri taşıyan çocuklar olmak durumunda olmadıklarına göre kimi çocuk için keyifli bir uğraş ve oyun özelliği taşıyan yap-boz kimi çocuklar için anlamsız bir uğraşı olabilir. Yap-boz olmazsa olmaz bir uğraş, oyun olarak görülmemelidir. Zaman vermek ve dikkat gerektiren bir uğraş olduğu göz ardı edilmemelidir. Yap-boz ilgisini ortaya çıkarmak için yaşı ve gelişimine uygun, renkleri, teması ile çekici ve içerdiği parça sayısı ile o çocuk tarafından sabrını taşırmadan yapılabilir olmalı. Kısaca tanımlanan bu özellikler bile bazen yeterli olmayabilir. Başka bir zaman ve gelişim aşamasında tekrar gündeme getirilerek yap-boz ile hoş zaman geçirme, oynama seçeneği çocuğa sunulmalı. Puzzle'lar çok dikkat gerektiren oyunlardır. Bu oyunlarla ilgilenmeyen çocuklarda hiperaktivite-dikkat dağınıklığı olma olasığı olabilir mi? Yap-boz dikkat, sabır, emek gerektiren oyunlar arasındadır. Tanımlanan bu özellikler ise çocukların sahip olmadıkları özelliklerdir. Çocuk doğası gereği dikkatsiz, sabırsız, emek vermeye hazır olmayan özellikler taşır. Bu nedenle yap-boz oyunu ile ilgilenmeyen çocuk bu özelliği nedeniyle dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı almaz. Ancak dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısı konmuş bir çocuk yap-boz oynamakta zorlanabilir. 

Doğru oyuncak seçiminde ailenin tutumu neden önemlidir? 

Anne babalar çocuklarının gelişiminde varlıkları ile en önemli tutan kişilerdir. Sundukları sevgi ile ilk aşamada bu görevi doğal bir biçimde yaparlar. Kanımca ikinci aşama olarak çocuklarının sahip oldukları ancak sergilemedikleri, bir anlamda gizli yetenek ve becerilerini sergileyebilmeleri için farklı ve zengin olanaklar sunulması gerekir. Bu görevi yerine getirmede yararlanabilecekleri birçok farklı etkinlik içinde yap-boz sunmak ve oynamak yer almalıdır."

Sevgiyle Kalın...

Diğer eğitici yazılar:

1-Erken Yaşta Çocuk Eğitimi Önemlidir 

2-MİNİYUP Dikkat ve Zeka Geliştirme Seti 

3-Görsel Dikkat Seti : ZEKARE

4-Manyetik Lego 

5- Dikkat Dağınıklığı için öneriler