İşte size 10 adımda
usta bir yalancı çocuk yetiştirmenin yolları:
1- “Sakın yalan söyleme, yoksa…” diyerek tehdit edin.
Çocuklar zaten baskı altında oldukları için yalan söylerler. Yalan söyleyen
çocuğu bir de tehdit etmek çocuğu yalancılıkta ustalaştırmaktan başka işe
yaramaz.
2- Çocuğunuza yalan söyledikçe ve çocuğunuz yalanınızı fark
ettikçe “şaka
yapmıştım” deyin. Çocuk yalanının fark edildiğini hissedince,
yalanının adına “şaka” demeyi öğrenir. Çocuk işine geldiğinde yalan,
yakalanacağını hissettiğinde “şaka” diyerek kendini kurtarmayı öğrenir.
3- Çocuğunuz kendinden büyük birisinin yalanını
yakaladığında, “Çocuklar
yalan söylemez, büyüklerin işine sen karışma” deyin. Böylesi bir
söz, çocuğu yalandan uzaklaştırmaz, aksine yalanı meşrulaştırır. Yalanı
büyüklerin kullanabileceğine çocuğu inandırır. Çocuk her ne kadar kendinden
büyükler tarafından “Sen küçüksün” diyerek ayrımcılığa uğrasa da, büyüklerin
sergilediği davranışları kendi de büyüyünce yapmak üzere zihninin bir noktasına
çalar saat kurar gibi yerleştirir. Günü geldiğinde iyi bir yalancı olur çıkar.
4- Çocuğunuzun yalanını fark ettiğinizde “Neden yalan
söyledin?” diye sorun. Çocuğa sorulacak bu soru anlamsızdır, çünkü
cevabı yoktur. Ayrıca böylesi bir soru çocuğa “Sen yalancısın!” etiketinin
yapıştırılmasına neden olur ki, çocuk artık kendini “yalancı” olarak
tanımlayabilir. Eğer çocuk kendini bir defa “Zaten ben yalancıyım” diye
tanımlarsa, yalan söylerken yüzü kızarmaz bir yalancı oluverir.
5- Çocuğunuz henüz 6 yaşından küçükse yalan söylediğinde “yalan söyleyenin
cehenneme atılacağını” söyleyin. 6 yaşından küçük çocuklar “yalan
nedir, doğru nedir”i ayırt edemez. Bu yaştaki çocuklara dinî tehditle yalandan
uzak tutmaya çalışmak, yalanı önleyemeyeceği gibi, çocuğun dinden soğumasına da
neden olur. 6 yaşından küçük çocukları yalandan alıkoymak için ahlakî eğitim
yerine, örnek model yöntemiyle eğitmek gerekir.
6- Çocuğunuzun iyi bir yalancı olmasını istiyorsanız, ona verdiğiniz
sözde durmayın. Çocuklar kendilerine verilen sözleri çok özenle
takip ederler. Ebeveynlerin kendilerine verdiği sözde durmaması çocuğun “sözde durmanın çok
da önemli olmadığı” ahlakını geliştirir ki bu da yalancılığın
temelidir.
7- Çocuğunuzun yalanını gördüğünüzde, yalan söylemeyen
çocukları ona örnek gösterin. Çocuklar hiç bir zaman kendilerinin başkalarıyla
kıyaslanmasından hoşlanmazlar. Hele ki yanlış bir davranış sergileyen çocuğa
bir başka çocuk örnek göstererek doğru yola çekmeye çalışmak çocuk için oldukça
inciticidir.
8- Çocuğunuzun iyi bir yalancı olmasını istiyorsanız, kendi yalanınızı “pembe
yalan” ve “masum yalan” diye sevimli hale getiriniz. Yalan yalandır.
Anne- babanın bu yalana bir de pembe renkli kıyafet giydirip şirin göstermesi
çocuk açısından da vakti geldiğinde uygulanacak bir yöntem olarak öğrenilir.
9- Çevrenizde yalanınız fark edildiğinde kendinizi kurtarmak
için çocuğunuzu şahit gösterin. Çocuk, yetişkinlerin birbirlerine karşı nasıl
da yalan söylediğini ve fark edilen bir yalanın nasıl şahitlendirileceğinin ilk
provalarını böylece anne-babası ile yapar. Kendi de dara düştüğünde ve yalanı
ortaya çıktığında bazen etrafındakileri bazen de mukaddes değerleri kendisine
şahit tutar.
10- Çocuğunuzun usta bir yalancı olmasını istiyorsanız ona
hayatın kurnazlıklarını öğretin. Yalan ile kurnazlık ikiz kardeştir. Yalandan
korkan kişi kurnazlığa sığınır. Kurnazlıkta becerikli olabilmek için iyi bir
yalancı olmak gerekir. Anne-babalar çocuklarına kurnazlık sanatını zaman zaman
gösterirken aslında çocuklarını iyi bir yalancı olarak yetiştirdiklerini
bilmelidir.
Pedagog Adem GÜNEŞ/ Moral Dünyası Dergisi
